Moje Mieszkanie

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

Rynek nieruchomości cechuje duża inercja. Z opóźnieniem reaguje na to, co dzieje się w gospodarce. W związku z tym nie spodziewamy się, aby w tym roku nastąpiły na nim rewolucyjne zmiany. Potrzeby Polaków pozostają niezaspokojone. Według różnych szacunków w naszym kraju brakuje nawet 1,1 miliona mieszkań. Kondycja finansowa nabywców pozostaje dobra. Bezrobocie jest niskie, a zarobki konsekwentnie rosną, w związku z czym nie obawiają się podejmować decyzji o zakupie nieruchomości. Oprócz osób nabywających lokale na własne potrzeby mamy również dużą grupę kupców inwestycyjnych. Mimo kolejnych podwyżek stóp procentowych, przy inflacji wynoszącej ponad 9 proc., realna stopa pozostaje głęboko ujemna, przez co mieszkania wciąż są dobrą, bezpieczną inwestycją, pozwalającą chronić oszczędności przed inflacją.

Kurcząca się oferta działek pod zabudowę w dużych miastach oraz przedłużające się procedury administracyjne sprawiają, że branża nie ma możliwości odpowiedniego zwiększenia produkcji. W tej sytuacji trudno spodziewać się innego scenariusza niż dalsze wzrosty cen, choć już nie o takiej intensywności, jak w ubiegłych latach. 

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Rynek mieszkaniowy nie jest typową branżą, którą determinują okresy hossy i bessy. Ponadto, trzeba pamiętać, że sektor jest stymulowany też takimi czynnikami, jak luka mieszkaniowa, chęć poprawy dotychczasowych warunków mieszkaniowych, migracje wewnętrzne z mniejszych miejscowości do dużych aglomeracji oraz rosnąca liczba cudzoziemców osiedlających się w Polsce na stałe. Ponadto inflacja również sprzyja lokowaniu kapitału w nieruchomości.

W obecnej sytuacji spodziewamy się ruchów konsolidacyjnych i profesjonalizacji sektora. Ograniczona dostępność gruntów, bardziej wymagające otoczenie rynkowe, wyższe koszty materiałów budowlanych i robocizny będą powodować, że najlepiej poradzą sobie największe podmioty, które są w stanie efektywnie funkcjonować w takich warunkach.

Klienci poszukują czegoś więcej niż tylko lokalu do zamieszkania. Oczekują atrakcyjnych części wspólnych, jak np. strefy wellness, rozwiązań ekologicznych oraz projektów multifunkcyjnych, gdzie obok mieszkań dostępne będą też lokale handlowo-usługowe czy biurowe. Coraz większą rolę będą odgrywać tzw. miasta 15-minutowe, gdzie sklepy, usługi, miejsce pracy, czy tereny zielone będą w bliskiej odległości od domu. Zwiększa się zainteresowanie przestronnymi mieszkaniami, najlepiej z tarasem, balkonem lub ogródkiem, z elastyczną przestrzenią, którą można przearanżować według własnych potrzeb, np. na biuro.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Ceny mieszkań determinowane są przede wszystkim przez koszty ich budowy, a te nadal rosną. Wpływa na to ma wiele czynników, m.in. coraz wyższe ceny gruntów, skokowo rosnące ceny materiałów budowlanych, systematyczny wzrost kosztów pracy. Te zjawiska oczywiście przekładają się na warunki realizacji inwestycji, a do tego dochodzi również zmniejszająca się podaż nowych mieszkań na rynku pierwotnym.

Wszystko to sprawia, że dalszy wzrost cen mieszkań jest nieunikniony. Trudno jednak powiedzieć, na jakim poziomie. Wzrost cen jest bardzo prawdopodobny nawet przy ewentualnie mniejszej podaży, ponieważ obecnie nic nie wskazuje na to, by wspomniane trendy rynkowe miały osłabnąć.

Chcę wskazać jeszcze jeden trend o charakterze długofalowym, to idea zrównoważonego budownictwa, która staje się coraz istotniejszym punktem odniesienia, zarówno dla deweloperów, jak i dla klientów. W firmie przyjmujemy taką zasadę, że w każdym nowym projekcie wykorzystamy przynajmniej trzy rozwiązania ekologiczne. Naszym celem jest tworzenie przestrzeni najlepszych do życia, sprzyjających aktywności, relaksowi i kontaktowi z przyrodą. Zależy nam również na rozwiązaniach wzmacniających bioróżnorodność i pozwalających odpowiedzialnie korzystać z zasobów.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Według szacunków w Polsce może wciąż brakować nawet 2 mln mieszkań, ponad 30 proc. domostw jest przeludnionych. Z uwagi na znaczenie posiadania mieszkania, czy dążenia do poprawy warunków mieszkaniowych rynek nadal będzie się rozwijał. Czy jednak będzie się rozwijał szybko czy wolniej będzie zależało od wielu czynników, zarówno po stronie popytowej, jak i podażowej. Popyt mogą spowolnić rosnące stopy procentowe. Podaż zaś rosnące koszty budowy mieszkań.

Tymczasem rośnie grupa ludzi, którzy nie chcą, bądź nie mogą zdecydować się na własne lokum, ale zależy im na podniesieniu komfortu życia. Chcą być bardziej mobilni, móc szybko przeprowadzić się do innego miasta. Oni wybierają najem. Widać także, że zainteresowanie najmem rośnie nie tylko wśród młodych, niezależnych osób, ale także wśród rodzin o stabilnej, dobrej sytuacji. W obliczu wciąż rosnących cen mieszkań i stóp procentowych, zdecydowanie będzie więc zyskiwał na popularności rynek PRS.

Bartosz Kuźniar, prezes zarządu Lokum Deweloper S.A.

W Polsce mamy znaczny niedobór mieszkań. Szczególnie silnie odczuwalne jest to w dużych miastach, do których następuje migracja ludności ze względu na dobrze płatną pracę. Postępują zmiany społeczne, w wyniku których obserwujemy wcześniejsze wychodzenie młodych ludzi z domu rodzinnego, a także zakładanie własnych, często jednoosobowych gospodarstw domowych. Od kilku lat doświadczamy też napływu migrantów zarobkowych ze wschodu, a po napaści Rosji na Ukrainę, mierzymy się z masowym napływem uchodźców. Nawet jeśli wojna nie będzie trwała długo, to wiele z tych osób nie będzie miało do czego wracać. Trzeba będzie zapewnić im godziwe warunki do życia tutaj.

Jednocześnie państwo polskie od dziesięcioleci nie prowadzi żadnej polityki mieszkaniowej. Ad hoc tworzone są nieprzemyślane ustawy dotyczące wybranych zagadnień, bez jakiejkolwiek strategii rozwoju mieszkalnictwa. Tymczasem nasza działalność z roku na rok jest coraz bardziej ograniczana. Blokowany jest obrót ziemią należącą do państwa, procedury administracyjne dotyczące uchwalania planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, wydawania pozwoleń na budowę są przestarzałe i coraz bardziej powolne. Nic więc dziwnego, że deweloperzy nie są w stanie zaspokoić popytu na mieszkania. Takiego stanu rzeczy nie poprawia wyczerpywanie się zasobów gruntów pod zabudowę.

W ostatnich trzech latach doświadczamy bardzo dużego wzrostu kosztów wytworzenia mieszkań: gruntów, materiałów, wykonawstwa, a ostatnio kosztów finansowych. Wymusza to podwyżki cen mieszkań nawet o ponad 10 proc. rocznie. Jednocześnie rosnące stopy procentowe ograniczają grono osób, które mogą pozwolić sobie na zaciągnięcie kredytu wystarczającego na sfinansowanie zakup nieruchomości. Pomimo więc, że oferta mieszkań na rynku jest uboga, to nie ma dużych nadziei na jej szybkie istotne poszerzenie. Wiele inwestycji deweloperskich już posiadających pozwolenia na budowę nie trafi do oferty i będzie wstrzymywanych do czasu, aż zdolność finansowa klientów poprawi się na tyle, aby mieszkania mogły znaleźć nabywców.

Sytuacja mogłaby ulec zmianie, jeśli pojawią się programy wspomagające zakup, finansowanie lub najem mieszkań. Ważne, aby było to realne wsparcie dla klientów, które jednocześnie będzie stymulowało zrównoważony, ekologiczny rozwój miast. Ten aspekt wydaje się bardzo istotny. Z uwagi na zmiany klimatyczne i polityczne, w kolejnych latach powinniśmy zrewidować podejście do zabudowy, ograniczać prywatny ruch kołowy w mieście na rzecz komunikacji zbiorowej, zaniechać zabetonowywania przestrzeni pomiędzy budynkami, parkingami podziemnymi i naziemnymi na rzecz zieleni wysokiej. Jednocześnie należy intensyfikować zabudowę w śródmieściu, aby ograniczać rozlewanie się miast na peryferia, dążyć do tworzenia miast 15-minutowych.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Jest kilka czynników kształtujących aktualną sytuację na rynku, m.in. rosnące stopy procentowe, inflacja, mała dostępność gruntów, wzrost cen materiałów budowlanych czy nowa ustawa deweloperska i deweloperski fundusz gwarancyjny.

Jeżeli chodzi o sektor mieszkaniowy, to podaż nowych mieszkań w Polsce w dalszym ciągu nie nadąża za popytem, co pozwala sądzić, że rok 2022 w dalszym ciągu będzie sprzyjał utrzymaniu wysokiego poziomu sprzedaży.

Na kierunek rozwoju sektora mieszkaniowego niewątpliwie będzie miała wpływ polityka stóp procentowych. W przypadku bardzo dużej ingerencji może ona wywołać ograniczenie popytu, ale relatywnie niska podaż wciąż będzie podtrzymywała wartość rynku.

Dodatkowo na popularności mają szansę zyskać inwestycje instytucjonalne, które niebawem mogą stać się kierunkiem na rynku nieruchomości dzięki współpracy deweloperów z funduszami.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Rynek mieszkaniowy nadal będzie się rozwijał ze względu na zapotrzebowanie na mieszkania. Dalsza migracja ludności do miast, imigracja w celach zarobkowych przyczyniają się do wzrostu popytu na mieszkania, zarówno do zakupu, jak i wynajmu. Są jednak konieczne zmiany umożliwiające sprawne odpowiadanie na potrzeby rynku. Zdobycie gruntu, przebrnięcie przez procedury urzędowe jest coraz bardziej czasochłonne i pracochłonne. Ograniczenie podaży przy stałym lub rosnącym popycie będzie miało oczywisty skutek – dalszy wzrost cen.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest

Z optymizmem patrzymy w przyszłość. Jesteśmy doświadczonym deweloperem z ponad 17 letnim doświadczeniem. W związku z tym nie boimy się o przyszłość sektora mieszkaniowego. Planujemy dalszy rozwój w tym kierunku. Nieustanie poszukujemy gruntów pod nowe inwestycje mieszkaniowe. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że ludzie potrzebują gdzieś mieszkać. Jeśli nawet czasowo nie będą mieli zdolności, aby zaciągnąć kredyt, to wkrótce zainteresują się najmem mieszkań. Z kolei inwestorzy nadal będą kupować mieszkania, gdyż powszechnie wiadomo, że nieruchomości są jedną z najbezpieczniejszych form lokowania kapitału. Jest to szczególnie istotne przy galopującej inflacji oraz innych czynnikach związanych z obecną sytuacją w kraju i na świecie. Do tego dochodzą także fundusze, które mają apetyt na zakupy całych inwestycji od deweloperów.      

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Rynek nieruchomości mieszkaniowych w ciągu najbliższych 2 lat będzie się stabilnie rozwijał. Spodziewamy się, że nadal popyt będzie przewyższał podaż, ze względu na wymogi proceduralne i administracyjne dotyczące wprowadzania nowych inwestycji. Wzrost popytu może być także stymulowany przez nabywców lokujących swój kapitał, jednak nadal kupujący mieszkanie na własne potrzeby będą stanowić istotną część nabywców, bo w Polsce wciąż brakuje bowiem kilku milionów mieszkań.

Jeśli chodzi o problemy na rynku, analizy pokazują, że podaż jest wciąż niewspółmierna do popytu, co jest wynikiem dużego zainteresowania zakupem mieszkań połączonym z wolniejszym ich wprowadzeniem na rynek przez deweloperów z powodu wydłużonych procedur administracyjnych.  W efekcie oferta deweloperów maleje kolejny kwartał z rzędu. Na przykład w Warszawie zwykle deweloperzy oferują liczbę mieszkań na trzy kwartały do przodu, a obecnie oferta skurczyła się do około jednego kwartału. To jest bezpośrednia przyczyna, obok drożejących gruntów i materiałów budowlanych, rosnących cen mieszkań. Bardzo ważne jest zatem, aby samorządy maksymalnie przyspieszyły procedury administracyjne w tym zakresie.

Boaz Haim, prezes Ronson Development

Przepowiadaniu przyszłości w tak ciekawych i zmiennych czasach musi towarzyszyć margines błędu. Z całą pewnością nieruchomości są i będą bezpieczną przystanią dla oszczędności. Spodziewamy się, że 2022 rok przyniesie wyhamowanie wzrostu cen do wartości jednocyfrowych. Jednak towarzysząca inflacja, rosnące ceny kredytów, wszystko to może zmienić wektory na rynku. Szczególnie, że wielu klientów, głównie z segmentu popularnego już teraz mierzy się z ograniczoną zdolnością kredytową i zwraca się ku segmentowi najmu. To właśnie dla tej grupy klientów otwieramy naszą nową aktywność w segmencie PRS.

Oprócz czynników ekonomicznych, bardzo ważne są też uwarunkowania demograficzne. Młodsze pokolenia cenią mobilność, niezależność finansową, a co za tym idzie – elastyczną ofertę mieszkaniową, dostosowaną do ich bieżących potrzeb. Właśnie z tego powodu zdecydowaliśmy, że w 2022 roku będziemy rozwijać równolegle drugi filar naszego biznesu – najem instytucjonalny, a do końca 2025 roku w naszej ofercie mieszkań na wynajem znajdzie się około 3 000 lokali. Bardzo duży wpływ na działalność deweloperów mają także postępujące zmiany klimatu i konieczność zrównoważonej na nie odpowiedzi. Stąd w naszych inwestycjach bardzo duży nacisk kładziemy na rozwiązania ekologiczne oraz zieleń, która ma wielkie znaczenie dla komfortu życia naszych klientów.

Adrian Potoczek, dyrektor ds. rozwoju w Wawel Service

Wzrost kosztów budowy, mniejsza ilość rozpoczynanych budów, wyższe ceny mieszkań i wyższy koszt zakupu działek pod budownictwo wielorodzinne to czynniki, z którymi przyjdzie się mierzyć branży mieszkaniowej w najbliższych latach. Zapowiadany przez Polski Ład program „Mieszkanie bez wkładu własnego” może zwiększyć popyt na mieszkania, ale nieznaczne. Szczególnie w dużych miastach ciężko będzie znaleźć lokal spełniający określone przez program wymagania. Przy wszystkich tych zmianach, warto pamiętać, że zakup nieruchomości nadal jest i jeszcze długo będzie atrakcyjną opcją inwestycyjną.

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Najbliższe lata będą należeć do mniejszych miast i projektów na obrzeżach, gdzie już coraz więcej się buduje. W dużych miastach brakuje działek w rozsądnych cenach, a przeciągające się procedury administracyjne nie sprzyjają rozpoczynaniu nowych inwestycji. Nie wiemy też jak w rozwinie się sytuacja na Ukrainie i jaki to będzie miało wpływ na rynek mieszkaniowy.

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Nie przewidujemy spadku cen mieszkań. Biorąc pod uwagę rosnące koszty związane z zakupem materiałów oraz niedostateczną ilość gruntów możemy powiedzieć – ze sporą dozą pewności – że nie ma czynników determinujących obniżki w sektorze nieruchomości. Oczywiście spory wpływ na kształtowanie się rynku mieszkaniowego ma inflacja oraz rosnące stopy procentowe, ale wskazane czynniki ekonomiczne mogą spowodować jedynie wzrost cen, a nie spadek. Przypuszczamy, że wymienione powyżej okoliczności będą kształtować rynek mieszkaniowy, ale w inny sposób niż życzyliby sobie nabywcy. Mimo tego chętnych nie zabraknie. Aktualnie więcej jest ludzi zainteresowanych zakupem mieszkania niż dostępnych lokali na rynku. Wnioski nasuwają się same, podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Oczywiście analizy wskazują, że może być niewielki spadek ludzi poszukujących mieszkań, ale nieszczególnie odczuwalny dla branży deweloperskiej.   

Marcin Michalec, CEO Okam

Coraz bardziej w ostatnich czasach uwidoczniły się potrzeby związane z posiadaniem choćby skrawka zieleni, przestrzeni do wspólnego użytkowania z innymi lokatorami czy bliskości sklepów i najważniejszych punktów usługowych, a to wszystko wzmogła jeszcze pandemia. W najbliższym czasie powstawać będzie więcej miejsc łączących wiele funkcji, przy zastosowaniu także rozwiązań prośrodowiskowych, które w sektorze nieruchomości mieszkaniowych zyskiwać będą na znaczeniu.

Znaczącym dla branży elementem będzie również fakt, że aglomeracje i większe miasta zaczynają mieć niezwykle ograniczone zasoby centralnych terenów pod realizację inwestycji mieszkaniowych. Niewątpliwie zatem rozbudowywać się będą obrzeża, gdzie stawiane będą nie tylko domy, a także rozwijać osiedla w sąsiadujących z aglomeracją miejscowościach podmiejskich. Tam, gdzie to możliwe prawdopodobny jest też rozrost najbardziej zewnętrznych, okalających miasta dzielnic czy osiedli. Znaczenie będzie mieć przy tym rozbudowa na tych terenach infrastruktury drogowej czy transportowej służącej sprawnemu przemieszczaniu się do centrum miasta.

Na sytuację na rynku mieszkaniowym, w szczególności na popyt wpływ będą miały też oczywiście wskaźniki ekonomiczne i poziom płac. Ich wzrost skonfrontowany z poziomem inflacji, ewentualne kolejne podwyżki stóp procentowych oddziałujące na zdolność kredytową, czy na wysokość rat kredytowych i możliwości ich spłaty.

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A. 

Podwyżki stóp procentowych oddziałują na rynek, a wraz z nimi rosną koszty kredytu.  Zdolność kredytowa potencjalnych klientów zmniejszyła się nawet o 30 proc Jest jednak zbyt wcześnie, aby dokładnie oszacować wpływ tych zmian na sprzedaż. Przeważająca liczba umów, które obecnie podpisujemy z nabywcami posiłkującymi się finansowaniem bankowym była procedowana w ubiegłym roku na starych warunkach. Jednak w tym momencie mniej niż połowa naszych mieszkań jest kupowana za pomocą kredytu hipotecznego, a wzrasta liczba transakcji gotówkowych. Nie obserwujemy zwiększonej liczby rezygnacji osób „zaskoczonych” tymi podwyżkami. Nasi eksperci bezpłatnie sprawdzają możliwości finansowe potencjalnych nabywców i pomagają w formalnościach związanych z procedurą bankową. Dzięki temu kupujący wiedzą, na jaki lokal mogą sobie pozwolić i o ile mogą wzrosnąć obciążenia w przypadku kolejnych podwyżek stóp. Z doświadczenia wiemy również, że klienci rzadko wycofują się z takich planów. W wyniku zmniejszającej się zdolności kredytowej decydują się co najwyżej na zakup mniejszego mieszkania lub w lokalizacji bardziej oddalonej od centrum miasta. Tego typu nieruchomości także mamy w sprzedaży. Utrzymujemy kompleksową ofertę dla wszystkich grup nabywców.

Adrian Potoczek, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Wawel Service

Obserwujemy już, że po ostatnich podwyżkach stóp procentowych, spadła siła nabywcza klientów. Wyższe stopy procentowe oznaczają zmniejszenie zdolności kredytowej, a prawie połowa naszych klientów przy zakupie mieszkania posiłkuje się właśnie kredytem hipotecznym. Nie zauważyliśmy rezygnacji z zarezerwowanych wcześniej lokali. Zauważyliśmy jednak wzrost zainteresowania mniejszymi mieszkaniami. 

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Jesteśmy już po serii podwyżek stóp procentowych, które dotychczas nie odbiły się istotnie na kontraktacji. Nie można jednak wykluczyć, że kolejne decyzje RPP nie wpłyną na poziom sprzedaży. W dłuższej perspektywie zapotrzebowanie na mieszkania będzie nadal wysokie. Ponadto, inflacja oraz rosnące ceny materiałów i nieruchomości mogą być dla wielu osób argumentem za tym, by jak najszybciej zdecydować się na zakup mieszkania.  

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Zmiana stóp procentowych to element istotny, ale nie tylko to decyduje o poziomie popytu na rynku mieszkaniowym. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w 2021 roku 6 na 10 naszych klientów realizowało zakup mieszkania przy pomocy gotówki, a pozostałe 40 proc. korzystało z kredytu. Dane pokazują, że Polacy z każdym miesiącem dysponują coraz większymi zasobami gotówki na kontach. Już wcześniej skłonni byli ją inwestować na rynku nieruchomości, ze względu na utrzymujące się przez długi czas niskie stopy procentowe. W tej chwili dodatkowym impulsem jest galopująca inflacja. Nawet jeśli stopy procentowe rosną, to i tak o wiele wolniej niż inflacja. Dlatego zakup mieszkania jest dziś traktowany i jako forma inwestycji pod wynajem i coraz częściej jako ochrona kapitału przed inflacją. Zakup mieszkania daje też możliwość wygenerowania zysku związanego ze wzrostem wartości nieruchomości w czasie.

Oceniamy, że podnoszenie stóp procentowych może tylko w krótkiej perspektywie spowolnić sprzedaż. Jest to oczywiście czynnik zauważalny, tym bardziej że rosły ostatnio w szybkim tempie. Liczba udzielanych kredytów mieszkaniowych rzeczywiście spada. Kredyt mieszkaniowy należy jednak rozpatrywać w dłuższym horyzoncie czasowym. Wszystko wskazuje na to, że popyt na nowe mieszkania nadal utrzymywać się będzie na wysokim poziomie. Ceny nieruchomości na pewno będą rosnąć. Podsumowując, w porównaniu do końcówki 2021 roku nie zauważyliśmy mniejszego zainteresowania ze strony klientów. Nie spotkaliśmy się też z koniecznością rezygnacji z zakupu zarezerwowanego mieszkania w wyniku zmiany polityki kredytowej banków. Sprzedaż cały czas utrzymuje się na wysokim poziomie. 

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Nie obserwujemy zwolnienia tempa sprzedaży ani rezygnacji. Niewątpliwie drożejące kredyty hipoteczne będą utrudniały części nabywców zakup mieszkania. Ta grupa zasili rynek najmu, co jest dobrą informacją dla kupujących lokale inwestycyjne. Zainteresowanie lokalami inwestycyjnymi  prywatnych inwestorów, którzy lokując swoje nadwyżki finansowe w bezpieczne nieruchomości uciekają przed inflacją, nadal utrzymuje się na wysokim poziomie. Klienci, którzy decydują się kupić mieszkanie na własne potrzeby mają świadomość, że zwlekanie z zakupem przy tak wysokiej inflacji i rosnących kosztach budowy, a co za tym idzie cen mieszkań, nie jest racjonalnym wyborem. Rata kredytu nadal jest jednak niższa niż cena najmu.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper S.A. 

Spodziewane decyzje RPP wpływają na koszt kredytowania nieruchomości, a co za tym idzie – na budżety i decyzje zakupowe naszych klientów. Nie obserwujemy jednak rozwiązań umów rezerwacyjnych z tego powodu. Polityka kredytowa banków jest od wielu lat skierowana na zabezpieczenie zdolności kredytowej klientów, również w sytuacji wzrostu stóp procentowych. Zauważamy, że w obliczu rosnących kosztów finansowania, klienci potrzebują dodatkowego czasu na refleksję w kontekście lepszego dopasowania rat do budżetów domowych. Kupujący chcą przemyśleć decyzje dotyczące np. weryfikacji oczekiwanej powierzchni nabywanego lokum albo zaangażowania dodatkowego wkładu własnego zmniejszającego wskaźnik LTV, a tym samym ratę kredytu mieszkaniowego.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Wzrost kosztów kredytów oraz ograniczenie zdolności kredytowej ma znaczenie dla potencjalnych nabywców jednak ze względu na wysokie tempo rozwoju wielu nabywców ma możliwość dokonywania zakupów za środki własne lub ich większą część.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Obecna sytuacja rynkowa spowodowała, że pojawiły się nieliczne rezygnacje z zakupów, jednak dokonali ich głównie klienci, którzy byli na granicy zdolności kredytowej. Pomimo zmian na rynku skala rezygnacji jest niska i w dalszym ciągu odnotowujemy duże zainteresowanie naszą ofertą mieszkaniową. Dla znacznej części klientów nieruchomości nadal stanowią jedną z najbezpieczniejszych i najbardziej atrakcyjnych form lokaty kapitału.

Zauważalne są jednak nieco obniżone nastroje zakupowe wśród klientów inwestycyjnych, prowadzących własną działalność gospodarczą, którzy mają wątpliwości co do swoich interesów na tle zmian wynikających m.in. z wprowadzenia tzw. Polskiego Ładu. Skutkuje to wydłużeniem procesu decyzyjnego.

Bartłomiej Mandryga, kierownik działu sprzedaży i marketingu PCG S.A.

Obserwujemy wpływ podwyżek stóp procentowych na sprzedaż. Klienci mają niższą zdolność kredytową. Widoczna jest niepewność i większa ostrożność związana zarówno z podwyżkami stóp i zapowiedziami kolejnych wzrostów, a także wprowadzeniem przepisów Polskiego Ładu. Osoby poszukujące nieruchomości czekają z decyzjami, by zorientować się w nowej sytuacji. Widzimy, że tempo sprzedaży zwolniło, co wiąże się z powyższymi czynnikami, jak i obecną sytuacją polityczno-gospodarczą w Polsce i na świecie. Aktualnie nie notujemy rozwiązań umów przedwstępnych czy deweloperskich. Klienci raczej wydłużają w czasie proces zakupu niż zupełnie z niego rezygnują.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Trudno na ten moment mówić o tych zmianach na rynku, a także o tegorocznej sprzedaży, bo za nami dopiero pierwsze miesiące tego roku. Z pewnością bardziej miarodajny będzie pierwszy kwartał i kolejne kwartały. Natomiast obserwujemy, że szczególnie klienci kredytowi ostrożniej podchodzą do zakupów, gdyż muszą dokładnie zweryfikować swoją zdolność. Natomiast takiego problemu nie mają klienci gotówkowi, których nie brakuje na rynku. Mamy aktualnie ofertę mieszkań w Warszawie dopasowaną do różnych grup klientów, więc z optymizmem patrzymy w przyszłość.  

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Sądzimy, że w perspektywie roku podwyżka stóp procentowych nie wpłynie znacząco na popyt na mieszkania. W Polsce nadal brakuje kilku milionów mieszkań, a pandemia jeszcze wzmocniła potrzeby pod względem komfortowego miejsca zamieszkania, także w kontekście pracy zdalnej. Dlatego wygląda na to, że rynek nieruchomości mieszkaniowych uzyskał bardzo mocny impuls, który będzie trwalszy i bardziej długoterminowy niż inne efekty pandemii. Obecnie popyt jest nadal spory i nie widzimy, aby klienci rezygnowali z zakupu mieszkań.

Marcin Michalec, CEO Okam 

Trudno jeszcze, po zaledwie miesiącu czy dwóch 2022 roku, ocenić wpływ tych zmian na kształt sytuacji na rynku mieszkaniowym. Co do zasady początek roku to zwykle wolniejsze tempo sprzedaży lokali związane m.in. z okresami urlopowymi. Obserwujemy raczej sporadyczne rezygnacje z zarezerwowanych mieszkań z uwagi odmowę przyznania kredytu hipotecznego. Zdarza się też, że w związku z otrzymaniem niższej kwoty kredytu niż wnioskowana konsumenci decydują się na lokale o mniejszej powierzchni. Większość tych osób, które podejmują decyzję o zakupie własnego M, przy trudnościach kredytowych, poszukuje jednak innych źródeł finansowania, na przykład zapożycza się u rodziny czy znajomych.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Relacji z Klientem w Aria Development

Obserwujemy spowolnienie sprzedaży. Wzrosły koszty kredytu oraz spadła zdolność kredytowa nabywców i sprzedaż nie jest już na tak wysokim poziomie, jak kilka miesięcy temu. Jesteśmy na etapie przygotowywania nowych projektów, których sprzedaż jeszcze nie ruszyła. Klienci nie rezygnują z zakupu zarezerwowanych mieszkań. 

Boaz Haim, prezes Ronson Development

2021 rok był dla nas kolejnym udanym pod względem sprzedaży i przekazań lokali. Sprzedaliśmy solidną liczbę prawie 900 lokali, co było zgodne z naszymi założeniami budżetowymi i bliskie rekordowej liczbie odnotowanej w 2020 roku. Naszym celem na 2021 rok nie było pobicie kolejnego rekordu, a dostosowanie tempa sprzedaży do zmieniających się warunków rynkowych. Obecnie obserwujemy niższą decyzyjność klientów, ale zainteresowanie naszą ofertą nadal utrzymuje się na stabilnym poziomie.

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Przed końcem roku 2021 sprzedaliśmy wszystkie mieszkania w inwestycji w Gdańsku. Aktualnie jesteśmy na etapie planowania i projektowania kolejnych inwestycji mieszkaniowych.  

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A. 

Rok 2021 był dla Develii bardzo udany. Udało nam się przekroczyć plany sprzedażowe. Znaleźliśmy nabywców na 1921 mieszkań, czyli o 41 proc. więcej niż rok wcześniej. W tym roku planujemy wprowadzić do oferty 2450-2650 lokali i zamknąć go sprzedażą na poziomie 2300-2450 mieszkań. W ramach przedsięwzięcia joint venture z hiszpańską grupą kapitałową Grupo Lar rozpoczniemy sprzedaż pierwszych dwóch projektów. Zamierzamy umocnić jeszcze bardziej naszą pozycję w największych miastach Polski. 

Zdajemy sobie sprawę, że w 2022 roku otoczenie rynkowe może być trudniejsze z wielu powodów, jak choćby podwyżki stóp procentowych, wysoka inflacja, zmiany w prawie dotyczącym nowych inwestycji deweloperskich, czy rosnące koszty materiałów budowlanych oraz generalnego wykonawstwa. Naszą odpowiedzią na te wyzwania jest dywersyfikacja produktowa. W tym roku rozpoczniemy pierwsze projekty z segmentu najmu instytucjonalnego (PRS). Nowoczesne mieszkania na wynajem, oferowane na jasnych warunkach prawnych i zarządzane przez profesjonalnego operatora to trend, który w najbliższych latach będzie szybko się upowszechniał i stanowił ważny element wzrostu. W najbliższych latach zamierzamy dostarczać rocznie co najmniej 600-800 lokali w tej formule. Pod koniec 2021 roku podpisaliśmy dwa listy intencyjne związane z zaangażowaniem w ten segment rynku i rozpoczęliśmy negocjacje warunków sprzedaży nieruchomości w Warszawie i we Wrocławiu.
W rozwoju nowych produktów mieszkaniowych i budowie portfela PRS pomogą nam środki pozyskane ze sprzedaży aktywów komercyjnych, obiektu wielofunkcyjnego Sky Tower oraz centrum handlowego Arkady Wrocławskie. Transakcję dotyczącą Sky Tower sfinalizujemy do końca kwietnia br., w przypadku Arkad planujemy zamknąć umowę z końcem tego roku.

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Na bieżąco przyglądamy się sytuacji na rynku, analizujemy możliwe scenariusze i tym samym dostosowujemy się do aktualnych warunków. Zakładamy, że w tym roku zakontraktujemy około 4000 lokali. Podkreślamy, że nie bierzemy udziału w wyścigu o jak najwyższą sprzedaż. Istotne jest dla nas zachowanie wysokiej rentowności prowadzonych projektów.

W Polsce luka mieszkaniowa wciąż jest duża. Zapotrzebowanie na mieszkania jest wysokie, a zdecydowanie większość naszej oferty skierowana jest do klientów, którzy kupują nieruchomości z myślą o własnych celach mieszkaniowych. Jesteśmy zdywersyfikowani geograficznie, działamy w siedmiu największych aglomeracjach w Polsce i zapewniamy klientom kompleksowe wsparcie przy zakupie mieszkania. Wypracowany przez nas model biznesowy pozwala kontrolować proces inwestycyjny oraz zarządzać sprzedażą i jej stabilnością, co w konsekwencji pozytywnie wpływa na rentowność prowadzonej działalności. Działamy kompleksowo, posiadamy własne generalne wykonawstwo, własne biura projektowe, własne biura sprzedaży, pomagamy klientom w pozyskaniu finansowania, a za wykończenie mieszkań odpowiada Atal Design. 

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Bouygues Immobilier ma ponad 60 lat doświadczeń we Francji, w Polsce równo 20. To znaczy, że nasza firma z powodzeniem funkcjonowała już w różnych warunkach ekonomicznych. Oczywiście uważnie obserwujemy sytuację makroekonomiczną i zmiany zachodzące na rynku, ale nie zmieniamy planów. Konsekwentnie realizujemy naszą strategię działania. W czterech miastach – Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Gdyni oferujemy mieszkania w podwyższonym standardzie, zapewniające znakomitą funkcjonalność również na małych metrażach. Zależy nam na tym, by projektować także wysokiej jakości przestrzeń wokół budynków, jak na przykład atrakcyjne i rozbudowane strefy rekreacji.

W ubiegłym roku odnotowaliśmy sprzedaż na wysokim poziomie, a plany sprzedażowe zrealizowaliśmy w 100 proc. na każdym rynku, na którym jesteśmy obecni w Polsce. Do tego przekazaliśmy klientom klucze do 1200 mieszkań. W tym roku kontynuujemy nasz rozwój we wszystkich miastach, a sprzedaż planujemy na podobnym poziomie. Dodam, że w 2021 roku rozpoczęliśmy kilka nowych projektów, m.in. Novelia Bemowo w Warszawie, Le Vert we Wrocławiu, Vilda Moderne i Vilda Unique w Poznaniu. Zadebiutowaliśmy również na nowym dla nas rynku trójmiejskim. Nasz premierowy projekt nad morzem – Żeromskiego 7 w Gdyni to budynek z elegancką architekturą, nawiązującą do słynnego gdyńskiego modernizmu.

W tym roku zamierzamy wprowadzać następne projekty mieszkaniowe. Nowości pojawią się w Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu. Mamy ambitne plany. W dłuższej perspektywie chcemy być jednym z kluczowych deweloperów w Polsce. Stoi za nami potencjał Grupy Bouygues Immobilier, która i jest jednym z największych deweloperów w Europie.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Stawiamy na rozwój i jesteśmy otwarci na nowe obszary, kreujemy nowe trendy. W 2019 roku zaangażowaliśmy się w promowanie zrównoważonego rozwoju, rozwijając segment budownictwa szkieletowego w technologii prefabrykowanej. Wykorzystując przyjazną środowisku technologię, korzystając z naturalnych materiałów budujemy domy ekologiczne, drewniane, o zerowym zapotrzebowaniu na energię nieodnawialną. Projekt realizowany jest w Ożarowie Mazowieckim, gdzie docelowo powstanie 180 domów jednorodzinnych, a już zrealizowanych jest 51. Drewniane prefabrykaty powstają w fabryce w Tłuszczu, przy użyciu najnowocześniejszych technologii. Domy przygotowane są do montażu instalacji fotowoltaicznej. W niedługim czasie wprowadzimy sprzedaż podobnych domów, oferując je klientom, którzy mają własne działki. Pracujemy również nad projektem: dom o powierzchni 70 mkw. bez pozwolenia na budowę.

Bartosz Kuźniar, prezes zarządu Lokum Deweloper S.A.

Pomimo niepewnej sytuacji i wielu wyzwań odnotowaliśmy duży wzrost wolumenu sprzedaży oraz przekazań lokali rdr. W 2022 roku zamierzamy konsekwentnie realizować naszą strategię, która zakłada przynajmniej utrzymanie wypracowanego pułapu, choć ambicje zachęcają do osiągnięcia wyższej ilości. Dynamika sprzedaży i jej wielkość będzie w dużej mierze zależna od tego, jak klienci zareagują na wyższe koszty wytworzenia mieszkań. Prowadzimy działalność w sektorze budownictwa o podwyższonym standardzie, a nasza oferta kierowana jest do klientów dysponujących większą zdolnością kredytową. Z uwagi na wzrost cen mieszkań i stóp procentowych realizacja planów na ten rok będzie jednak stanowiła niemałe wyzwanie. Wszystko wskazuje więc na to, że oferta rynkowa będzie węższa i siłą rzeczy dedykowana osobom zamożniejszym. W rezultacie pozostali będą realizować swoje potrzeby mieszkaniowe w sektorze najmu. Sytuacja ta sprzyjać będzie rozwojowi segmentu najmu instytucjonalnego (PRS), który nie ma dziś dużego udziału w rynku, a który dysponuje kapitałem. My również otrzymujemy zapytania ze strony funduszy instytucjonalnych i nie wykluczamy tego rodzaju współpracy. Nasza działalność w dalszym ciągu będzie jednak przede wszystkim opierać się na zaspokajaniu indywidualnych potrzeb klientów poprzez sprzedaż detaliczną.

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus

W obszarze produktowym trzymamy się wyznaczonej strategii i poszukujemy możliwości rozwoju zgodnie z przyjętymi założeniami. Rozważamy nowe podejście do sprzedaży. Biorąc pod uwagę niepewność na rynku materiałów budowlanych, surowców, a także zawirowania w podaży pracy dyskutujemy w zespole nad możliwością sprzedaży mieszkań w niektórych projektach dopiero po ich wybudowaniu. Nie mamy wpływu na wiele czynników, które decydują o rentowności inwestycji, a ich przewidywalność jest coraz mniejsza. Odraczając sprzedaż i wyznaczenie cen do momentu wykonania całego budynku ograniczymy ryzyko związane z oszacowaniem kosztów. 
Z drugiej strony, istotną barierą z jaką już musimy się mierzyć to ceny gruntów, które w obliczu ograniczonej dostępności zaskakują nawet doświadczonych inwestorów. Przewidując możliwe zawirowania rynkowe już w ostatnich latach zaczęliśmy bardziej intensywnie pozyskiwać grunty i zwiększać potencjał rozwojowy na przyszłe lata. Z uwagą podchodzimy do każdej oferty sprzedaży gruntu, o ile tylko odpowiada założeniom naszego portfela produktów.

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Sytuacja na rynku zmienia się, jednak stale stawiamy na stabilny i ciągły rozwój firmy. Mamy ambitne plany sprzedażowe. Ważnym aspektem naszych działań jest zrównoważony wzrost portfolio oraz dywersyfikacja, zarówno gruntów pod zabudowę, jak i realizowanych inwestycji. Naszym celem jest, by firma postrzegana była na rynku w kategorii organizacji przyszłości, dlatego stale pracujemy nad wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań oraz analizujemy różne kierunki rozwoju biznesu. 

Cechuje nas elastyczność, więc na bieżąco jesteśmy w stanie reagować na sygnały z rynku. Stale staramy się wykorzystywać szanse biznesowe, jakie niesie rynek nieruchomości i wszelkie zmiany, które na nim zachodzą. Obecnie rozważamy działania związane z zagadnieniem instytucjonalnego wynajmu mieszkań w segmencie PRS.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Ten rok zaczął się dość ciężko ze względu na szalejącą pandemię oraz nieudaną reformę podatkową, która wiele osób niemiło zaskoczyła, a także podwyżki stóp procentowych i rosnącą inflację. Otoczenie rynkowe jednak stale się zmienia. Po kilku miesiącach szoku spowodowanego nową sytuacją przewidujemy dalszą stabilizację. W najbliższym czasie planujemy wprowadzenie do sprzedaży trzech inwestycji.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Przyglądamy się sytuacji, w szczególności reakcjom popytu na zmiany stóp procentowych. W dalszym ciągu popyt jest wysoki i wynika z realnych potrzeb mieszkaniowych Polaków. Kwestią pozostaje tylko, kto je zakupi. Czy sami użytkownicy, czy inwestorzy, którzy następnie przeznaczą je pod najem. Spodziewamy się więc, że ceny w dalszym ciągu będą stabilnie rosły, przynajmniej w Poznaniu. 

Bezpiecznie mogą się czuć deweloperzy, którzy zabezpieczyli wcześniej bank ziemi i mogą konsekwentnie realizować swoje założenia. My jesteśmy w takiej sytuacji i mamy ten komfort, że możemy być elastyczni, ale w ramach założonej strategii, która sprawdza się w naszym przypadku od wielu lat. Chodzi o dywersyfikację portfela aktualnie oferowanych produktów, tak by w każdym momencie mieć dla klientów przynajmniej dwie alternatywne propozycje. W tym momencie mamy trzy propozycje. Pierwsza to niska zabudowa wielorodzinna na otoczonym zielenią Osiedlu Naturama w Poznaniu, wybierana najczęściej przez młode rodziny i seniorów poszukujących spokojnej okolicy w bliskości lasów i terenów rekreacyjnych nad jeziorami Strzeszyńskim i Kierskim oraz Rusałka. Druga propozycja to nowoczesne mieszkania w kompaktowej realizacji typu mixed-use. Mowa oczywiście o FIQUS Marcelin adresowanym, zarówno do klientów końcowych, jak również inwestorów. Trzecia, która pojawi się na przestrzeni tego roku to kolejny etap naszego flagowego Osiedla Księżnej Dąbrówki w podpoznańskiej Dąbrówce. W ramach kolejnego etapu przygotowaliśmy trzy rodzaje zabudowy.

Adrian Potoczek, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Wawel Service

Rzeczywiście, sytuacja zmienia się dość dynamicznie. Na rynku nieruchomości jedno jest jednak pewne, dalsze wzrosty cen mieszkań. Wzrosną również koszty budowy i koszty zakupu działek pod budownictwo wielorodzinne. Jeżeli chodzi o nasze plany na ten rok i najbliższe lata, zamierzamy nadal budować rodzinne, bezpieczne i komfortowe osiedla mieszkaniowe. Nowe inwestycje powstają na rynkach, na których już w tej chwili działamy, tj. w Krakowie i Katowicach. W najbliższym czasie planujemy rozpocząć realizację projektów mieszkaniowych m.in. w Łodzi oraz Lublinie. Postanowiliśmy również dołączyć do sektora condo i aparthoteli. Planujemy budowę tego typu obiektów w Czorsztynie oraz nad polskim morzem. Planujemy również rozpoczęcie budowy osiedla mieszkaniowego na Zanzibarze. 

Marcin Michalec, CEO Okam 

Rosnąca inflacja czy podwyżki stóp procentowych, mające wpływ między innymi na siłę nabywczą konsumentów to zjawiska, z którymi mieliśmy do czynienia już w ubiegłym roku. Trwająca pandemia “przyzwyczaiła” nas jednocześnie do braku stabilności, w pewnym sensie wymusza jeszcze większą elastyczność i dostosowywanie się każdej z branż do zmieniających się okoliczności. Obecnie nie zakładamy jednak znaczących zmian w strategii firmy, ale oczywiście na bieżąco obserwujemy rynek i ogólną sytuację gospodarczą. 

Aktualnie koncentrujemy się na inwestycji na warszawskim Mokotowie tj. Central House, która, jak zakładamy, zostanie sfinalizowana i oddana do użytku pod koniec bieżącego roku. Będzie to pierwszy projekt zrealizowany w pełni w ramach tzw. Nowej Polityki Jakości Okam, zgodnie z którą zakładamy szereg ekologicznych, praktycznych i przyjaznych mieszkańcom oraz środowisku rozwiązań. Co do zasady, kładziemy szczególny nacisk na trend eko w strategii i będziemy rozwijać go we wszystkich naszych realizacjach.

Drugą inwestycją, na której aktualnie się koncentrujemy jest łódzka Strefa PROGRESS. To nasza, pierwsza inwestycja mieszkaniowa w Łodzi, ale aktualnie projektujemy też kolejną łódzką inwestycję na ponad 300 mieszkań przy ulicy Dowborczyków. Mamy nadzieję, że w fazę mocniejszego rozwoju w najbliższych miesiącach wejdzie również nasz projekt na warszawskim Żeraniu. W Katowicach kończymy budowę I etapu inwestycji INSPIRE w Dolinie Trzech Stawów, jednocześnie realizując kolejne etapy, a także przygotowujemy się do rozpoczęcia prac nad etapem III. 

Andrzej Gutowski, wiceprezes, dyrektor sprzedaży i marketingu Ronson Development

Nasza firma działa na rynku na tyle długo, a jej pozycja jest na tyle ugruntowana, że jesteśmy przygotowani na zmiany rynkowe. Zainteresowanie naszą ofertą ze strony klientów jest nadal wysokie, jednak widzimy, że część z nich, szczególnie z segmentu popularnego ma obecnie ograniczone możliwości nabycia nieruchomości ze względu na niższą zdolność kredytową. Naszą strategiczną decyzją, podjętą także z myślą o tej grupie klientów jest rozszerzenie działalności o drugi, prowadzony równolegle filar biznesu, jakim będzie rynek najmu instytucjonalnego. Na takie odważne decyzje pozwala nasze doświadczenie, biznesowe know-how, znajomość rynku i trendów, jakie nim rządzą, ale przede wszystkim nasza stabilność finansowa. Mieszkania dedykowane segmentowi PRS będą częścią naszego portfolio i będziemy nimi zarządzać. W 2022 roku wprowadzimy też do sprzedaży wiele nowości. Będą to m.in. ekologiczne domy jednorodzinne w Falentach pod Warszawą, projekt przy Smardzewskiej w Poznaniu, projekt Zielono Mi na warszawskim Mokotowie, czy Osiedle Vola na Woli. Uruchomimy też  kolejne etapy dotychczas prowadzonych inwestycji, jak Nowe Warzymice, Ursus Centralny, Miasto moje, czy Nova Królikarnia.

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Na bieżąco obserwujemy sytuację na rynku mieszkaniowym i w miarę możliwości dostosowujemy aktywność do różnych okoliczności. Działamy na rynku od ponad 17 lat, jesteśmy doświadczonym deweloperem. Nie podejmujemy żadnych pochopnych ruchów.

Realizujemy kolejne inwestycje w Warszawie. W 2022 roku planujemy wprowadzenie kilka nowych projektów mieszkaniowych do sprzedaży. Nieustanie poszukujemy gruntów inwestycyjnych, które chcemy nabyć w celu dalszego rozwoju Grupy Kapitałowej Home Invest. Z końcem 2021 roku sprzedaliśmy jedną z naszych inwestycji do funduszu. Poza tym, 2021 rok był dla nas rekordowy pod względem sprzedaży w historii działalności, sprzedaliśmy ponad pół tysiąca lokali. W 2022 roku planujemy utrzymać poziom sprzedaży z ubiegłego roku, a nawet go zwiększyć. Jesteśmy także otwarci na współpracę z funduszami przy sprzedaży kolejnych projektów na terenie Warszawy.  

Wojciech Chotkowski, prezes zarządu Aria Development

Sukcesem kończymy projekt Osiedla Łomianki. W sprzedaży pozostało nam tylko jedno 100 metrowe mieszkanie wykończone pod klucz. Obecnie prowadzimy sprzedaż 1 i 2 etapu nowego Osiedla Natura 2 w Wieliszewie i przymierzamy się do rozpoczęcia budowy oraz sprzedaży mieszkań w 3 etapie inwestycji. Przygotowujemy projekt dużego osiedla w Poznaniu oraz modelowego miasteczka na obrzeżach Warszawy. Nie planujemy znaczących zmian w działalności, aczkolwiek bacznie przyglądamy się sytuacji na rynku.

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Bieżące zmiany gospodarcze, a co za tym idzie zachodzące przez nie procesy ekonomiczne, takie jak inflacja, stopy procentowe, zwiększone marże banków, Polski Ład nie mają wpływu na strategię naszego działania. Od wielu lat podstawą funkcjonowania spółki jest umiejętność dostosowywania się do nowej rzeczywistości, obserwowanie warunków rynkowych i szybie reagowanie na zmiany. Sytuacja ekonomiczna w kraju zawsze ma ogromny wpływ na branżę nieruchomości oraz popyt i podaż. Jednakże wieloletnie doświadczenie oraz przeprowadzanie różnego rodzaju analiz wskazuje na brak konieczności przebudowywania strategii działania. W związku z tym, przyjęte na ten rok plany sprzedażowe nie zakładają zmniejszonego popytu w porównaniu z rokiem poprzednim.  

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Ostatnich kilka mieszkań jest dostępnych w naszej flagowej inwestycji Sokolska 30 Towers w Katowicach, gdzie część wspólna uwzględnia m.in. siłownię, strefę wellness oraz klub malucha. W ofercie pozostają głównie mieszkania dwu, trzy i czteropokojowe w cenie od 8200 zł do 11 500 zł/mkw.  

Praktycznie w pełni sprzedane są również lokale w kompleksie Apartamenty Drewnowska 43 w Łodzi. Tam do zakupu są już tylko mieszkania czteropokojowe w cenie 7100 zł za mkw. 
W przypadku osiedla Nowe Miasto Jagodno we Wrocławiu w pierwszych dwóch etapach, których budowa zakończyła się dostępne są wyłącznie lokale trzypokojowe w cenie od około 7500 zł za mkw. 
Gotowe są również apartamenty inwestycyjne w naszych trójmiejskich kompleksach Śląska 12 oraz Modern Tower. Cena za metr kw. wynosi odpowiednio 10,8 tys. zł netto lub 9 tys. zł netto w przypadku wykończonych pod klucz z kuchnią. 

Sebastian Barandziak, prezes zarządu Dekpol Deweloper

Aktualnie gotowe do odbioru lokale oferujemy w ramach dwóch inwestycji. 18 mieszkań mamy w Osiedlu Kociewskim, w którym ceny wynoszą od 245 tys. zł do 335,5 tys. zł. Jedno mieszkanie zostało też w inwestycji Lazur Park w cenie 478 950 zł.

Andrzej Oślizło, prezes zarządu Develia S.A.

Obecnie nie mamy praktycznie gotowych mieszkań w sprzedaży. Wszystkie wyprzedają się już na etapie budowy. Na kluczowych rynkach, takich jak Warszawa, Wrocław czy Kraków, branża deweloperska utrzymuje obecnie najniższą ofertę od lat. Ze względu na niską liczbę wydawanych pozwoleń na budowę oraz problemy z dostępnością gruntów ten stan szybko się nie zmieni.  

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest  

Oferujemy aktualnie gotowe mieszkania w inwestycji Apartamenty Oszmiańska 20 na warszawskim Targówku, zaledwie 350 m od stacji metra Targówek Mieszkaniowy. Inwestycja w styczniu br. została oddana do użytkowania. W sprzedaży znajduje się ostatnie mieszkanie dwupokojowe oraz kilka mieszkań trzypokojowych. Ceny zaczynają się od 685 tys. zł. Inwestorów mogą zainteresować także gotowe lokale użytkowe w inwestycji Metro Park na Bielanach przy stacji metra Słodowiec. Lokale w metrażach 23 – 30 mkw. są w cenie od 269 tys. zł netto.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Prawie wszystkie gotowe mieszkania w naszych inwestycjach są już sprzedane. Ostatnie siedem lokali zostało w inwestycji Hanza Tower w centrum Szczecina. Kawalerka o powierzchni 28 mkw., dwa mieszkania dwupokojowe o metrażu  47 mkw. i 55 mkw., dwa trzypokojowe o powierzchni 68 mkw. i 65 mkw. oraz dwa pięciopokojowe na 23 i 26 piętrze z pięknym widokiem na panoramę miasta i okolice o wielkości 149 mkw. i 209 mkw. Cena za metr kw. w tej inwestycji wynosi od 13 500 zł do 16 980 zł. 

Jedyny trzypokojowy lokal o powierzchni 50 mkw. jaki został w kameralnym pięciopiętrowym budynku Willa Wiślana na warszawskim Tarchominie można kupić natomiast w cenie 10 900 zł netto za mkw. Budynek znajduje się w cichej okolicy przy ulicy Mikołaja Trąby, gdzie mieszkańcy mogą cieszyć się przyrodą, mając pod bokiem las, Wisłę, parki, tereny rekreacyjno-sportowe i rezerwaty.

Edyta Kołodziej, dyrektor sprzedaży i marketingu w Nickel Development

Gotowe mieszkania sprzedajemy obecnie w inwestycji ST_ART Piątkowo na północy Poznania, w popularnej wśród poznaniaków dzielnicy. Mamy do zaoferowania 15 mieszkań w cenach od około 524 tys. zł. To trzy i czteropokojowe mieszkania o powierzchni od 59 mkw. do 92 mkw. Największe usytuowane jest na 12. piętrze w budynku. Przyszli mieszkańcy będą mogli cieszyć się znakomitym widokiem na panoramę zachodniej części Poznania oraz lasy wokół Jeziora Kierskiego. 

Klienci, którzy zdecydują się na zakup mogą skorzystać z opcji indywidualnego wykończenia pod klucz. Projekt zgodnie z preferencjami nabywców przygotuje znana pracownia YouNick Design, należąca do kapitałowej Grupy Nickel. 

Marcin Michalec, CEO Okam

W osiedlu INSPIRE w Dolinie Trzech Stawów w Katowicach, umiejscowionym w zielonej części miasta z rozbudowaną infrastrukturą rekreacyjno-sportową oferujemy ostatnie mieszkania z pierwszego etapu i rozpoczętego drugiego. W kompleksie dostępne są mieszkania w cenie między 10 tys. zł a 12 tys. zł/mkw. 

W naszej pierwszej powstającej w Łodzi inwestycji mieszkaniowej - Strefie PROGRESS, zlokalizowanej w ścisłym centrum, cena za mkw. wynosi średnio około 10 tys. zł. 

Z kolei w Warszawie ceny kilku pozostałych jeszcze mieszkań w etapie C BOHEMA - Strefa Praga sięgają około 13,5 tys. zł/mkw., natomiast w kompleksie Central House dostępne lokale można nabyć w przedziale 11- 15 tys. zł/mkw. Ta inwestycja ma zostać oddana do użytku pod koniec br. Stawiamy na wysoki standard wykończenia zarówno części wspólnych, jak i samych mieszkań, na ekologiczne rozwiązania czy dodatkowe przestrzenie, jak siłownie, czy kluby lokatorów. 

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg 

Mieszkania gotowe to mniej niż 1 proc. naszej oferty. Są to właściwie pojedyncze przypadki, a cena zależy od lokalizacji. W naszych projektach mieszkania są najczęściej kupowane na etapie projektowania lub budowy, zaraz po wprowadzeniu ich do sprzedaży.

Karolina Bronszewska, członek zarządu, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Przy obecnej dysproporcji między podażą, a popytem oraz bardzo wysokim współczynniku przedsprzedaży inwestycji trudno jest znaleźć w ofercie deweloperów gotowe mieszkania. Jeśli pozostają jakieś lokale po oddaniu inwestycji są to najczęściej mieszkania o większych metrażach, trzy i czteropokojowe. W gotowe mieszkania w naszej ofercie są dostępne w inwestycjach Wilanów Tulip na warszawskim Wilanowie, w projekcie Miasto moje, także w Warszawie oraz w inwestycjach we Wrocławiu i Nowych Warzymicach w Szczecinie.
Najtańsze mieszkania kupić można obecnie w inwestycjach Nowe Warzymice, gdzie cena za mkw. wynosi 7 754 zł oraz w warszawskim projekcie Miasto Moje, gdzie zapłacimy 9 836 zł/mkw. 

Bartłomiej Mandryga, kierownik działu sprzedaży i marketingu PCG S.A.

Za kilka tygodni rozpoczynamy wydawanie kluczy do mieszkań w pierwszym etapie osiedla Victoria Apartments w Szczecinie, obecnie czekamy na decyzję o pozwoleniu na użytkowanie. W gotowych budynkach F i G pozostało kilkanaście mieszkań, w tym kilka już zarezerwowanych. Dla osób, które chcą wprowadzić się wiosną mamy trzy i czteropokojowe apartamenty o powierzchniach od 65 mkw. do 69 mkw. Każdy z nich ma komfortowy, narożny balkon o wielkości ponad 20 mkw. wykończony deską kompozytową, który będzie idealnym miejscem na chwile relaksu w otoczeniu zieleni i urokliwego jeziora Dąbie. Ponadto, na wszystkich balkonach znajdują się duże szafy do przechowywania sprzętu sportowego czy mebli tarasowych.

Mieszkania mają salon z aneksem kuchennym, łazienkę, pokoje idealne na sypialnię, gabinet czy pokój dziecka, a w niektórych jest także garderoba. Ceny apartamentów zaczynają się od 8900 zł/mkw. 

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus

Dysponujemy w tym momencie tylko jednym gotowym mieszkaniem na sprzedaż. Jest to apartament na 2. piętrze w kamienicy Matejki 51 w Poznaniu. Z tego przestronnego, 138 metrowego lokalu z balkonem rozciąga się widok na zabytkowy Park Wilsona. 

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic

Wszystkie lokale, które mamy w ofercie są w budowie. Nie mamy gotowych lokali do sprzedaży.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Aktualnie nie mamy w ofercie ani jednego lokalu gotowego, które nie znalazłoby już właściciela. Taka sytuacja w ostatnich dwóch latach jest standardem. Większość mieszkań znajduje nabywców na wczesnym etapie realizacji inwestycji, a ostatnie lokale sprzedajemy jeszcze przed zakończeniem budowy. 

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Relacji z Klientem w Aria Development

Obecnie w osiedlu Łomianki pozostało w sprzedaży jedno mieszkanie wykończone pod klucz o metrażu ponad 100 mkw. Obecnie trwa sprzedaż i budowa 1 i 2 etapu nowego Osiedla Natura 2 w Wieliszewie. W pierwszym etapie prowadzimy prace wykończeniowe, w drugim zbliżamy się do ukończenia stanu surowego. Ceny zależą od metrażu, etapu i negocjowane są indywidulanie.  

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Aktualnie jesteśmy na etapie przygotowywania kolejnych inwestycji mieszkaniowych. W związku z tym trudno mówić już o cenach mieszkań, szczególnie, że koszty nie są stałe, a zmienne. Sytuacja związana z ciągłymi skokami cen materiałów budowlanych nie pozwala na 100 proc. przewidzieć, jak będzie finalnie kształtować się kwota za lokal mieszkalny na sprzedaż. W związku z tym jesteśmy na etapie analiz i obserwacji rynku. To umożliwi – za jakiś czas – mówienie o cenach mieszkań w naszych przyszłych inwestycjach. 

Adrian Potoczek, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Wawel Service

Pierwsze tego typu rozwiązania wprowadziliśmy już ponad 10 lat temu w inwestycjach Borkowska, Halszki oraz w Czorsztynie i Michałowicach. Jesteśmy pierwszym deweloperem w Polsce, który zaproponował klientom energooszczędne mieszkania z dopłatą do kredytu hipotecznego w ramach programu NFOŚiGW. Budynki zostały wyposażone w m.in. wysokosprawną kotłownię gazową kondensacyjną, rekuperację oraz energooszczędne okna. Zauważyliśmy jednak, że klienci chętniej zwracają uwagę na cenę, lokalizację oraz wygląd nieruchomości, a certyfikaty energooszczędności są dopiero na kolejnym miejscu. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal chcemy budować inwestycje przyjazne środowisku i ubiegać się o zielone certyfikaty. 

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immobilier Polska

Nasze budynki już od dawna wyposażamy w panele fotowoltaiczne, systemy służące do retencji wody opadowej czy jasny żwir na dachu, zabezpieczający przed przegrzewaniem w okresie letnim. Dbamy też o bogate nasadzenia zieleni i elementy wspierające bioróżnorodność. 
W tej chwili pracujemy nad innowacyjnymi rozwiązaniami pozwalającymi redukować emisję CO2 w stopniu większym niż wymagają tego certyfikaty. 

Chcemy realizować projekty, w których dobrze się żyje, uwzględniające wszystkich użytkowników i we wszystkich skalach - projektu, dzielnicy, miasta. Składa się na to zarówno wysokiej jakości architektura budynków i zaawansowane technologie, jak i dbałość o otoczenie. Powinno sprzyjać dobremu samopoczuciu, aktywności fizycznej, relacjom sąsiedzkim, pozytywnym emocjom. Tak rozumiemy zrównoważone budownictwo. 

Pokazuje to, że zasady ESG wprowadzamy już od dawna, choć ich znaczenie oczywiści rośnie. Obserwujemy też, że kwestie związane z ekologią są dla klientów coraz ważniejsze. Coraz częściej pytają o rozwiązania energooszczędne, zależy im na dużej ilości zieleni i infrastrukturze sprzyjającej aktywności. 

Andrzej Oślizło, prezes zarządu, Develia S.A. 

Położenie nacisku na idee zrównoważonego budownictwa oraz troska o środowisko naturalne to jeden z głównych celów, jakie postawiliśmy sobie na lata 2021-2025. Realizujemy te wytyczne, wykorzystując w swoich inwestycjach niskoemisyjne materiały, budując ogrody deszczowe i tężnie solankowe oraz wspierając rozwój elektromobilności. Jednym z naszych znaków firmowych jest również stosowanie rozległych nasadzeń drzew i roślinności pochłaniającej zanieczyszczenia. 

W przypadku wybranych inwestycji, jak w I i II etapie warszawskiego osiedla Aleje Praskie występujemy o certyfikację w międzynarodowym systemie BREEAM. Otrzymanie takiego wyróżnienia jest dla zainteresowanych gwarancją, że projekt jest przyjazny dla ekosystemu i zapewnia wysoki komfort mieszkańcom. Pracujemy również nad Raportem Zrównoważonego Rozwoju za 2021 rok.

Małgorzata Ostrowska, dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

Przywiązujemy dużą wagę do roli etyki biznesu i społecznej odpowiedzialności biznesu w ramach ogólnego podejścia do zarządzania. Działamy zgodnie z ideą poszanowania środowiska naturalnego i jego ochrony przed postępującą degradacją. Od połowy 2019 roku rozwijamy segment budownictwa szkieletowego w technologii prefabrykowanej. Dysponując zapleczem wysokiej klasy specjalistów i nowoczesnym parkiem maszynowym, konsekwentnie realizujemy cel, u podstaw którego jest ekologia, ekonomia i energooszczędność w budownictwie mieszkaniowym.

Wykorzystujemy przyjazną środowisku technologię. Specjalistyczne oprogramowanie pozwala nam zoptymalizować ilość niezbędnych materiałów. Dzięki użyciu nowoczesnej linii technologicznej możemy przyspieszyć proces inwestycyjny w celu jak najmniejszego obciążania środowiska budową. 

Oszczędzamy energię przy produkcji prefabrykatów, transporcie i montażu, przy budowie korzystamy z naturalnych materiałów, które podlegają recyklingowi. Dzięki zastosowaniu odnawialnych źródeł energii zapewniamy mieszkańcom domów komfort termiczny i efektywność energetyczną. Produkujemy je w Polsce, w fabryce w Tłuszczu, a stawiamy w Ożarowie Mazowieckim, opodal Puszczy Kampinoskiej. Kolejny projekt w technologii prefabrykowanej planujemy realizować w krakowskiej Zawadzie. Będzie to ekskluzywne  eko-osiedle o wysokim standardzie z zapleczem sportowym. W pierwszym etapie powstanie dziewięć trzypiętrowych budynków, w których znajdzie się ponad 160 mieszkań. 

Angelika Kliś, członek zarządu Atal S.A.

Zastosowanie ekologicznych i energooszczędnych rozwiązań jest wpisane w naszą strategię i wiemy jak to jest istotne to dla środowiska oraz naszych klientów. Przy naszych projektach zwracamy szczególną uwagę na to, by wzbogacać przestrzeń o tereny zielone, by całość współtworzyła zdrowy ekosystem. Powstają zielone tarasy na dachach oraz ogrody deszczowe wyposażone w instalacje do retencji wody, która jest wykorzystywana do podlewania roślin. Takie rozwiązanie zastosowano np. w projekcie naszego gdyńskiego kompleksu Bursztynowa Zatoka, czy też poznańskiego osiedla Zacisze Marcelin. W tej ostatniej wykorzystane będą również panele fotowoltaiczne do oświetlenia części wspólnych oraz pompa ciepła, która wspomagać będzie ogrzewanie budynku i posłuży do ogrzewania ciepłej wody.
Instalacja paneli słonecznych jest częstą praktyką w naszych inwestycjach, podobnie jak montowanie stacji ładowania pojazdów elektrycznych oraz domków dla owadów. achęcamy też naszych mieszkańców do jazdy rowerem poprzez wyznaczanie specjalnych miejsc do parkowania, udostępniania rowerowni oraz ustawienie specjalnej stacji do napraw jednośladów. 

Marcin Michalec, CEO Okam 

Pod koniec 2018 roku wprowadziliśmy Nową Politykę Jakości. Począwszy od inwestycji Central House w Warszawie, wszystkie nasze projekty mieszkaniowe wyposażane są w proekologiczne i funkcjonalne rozwiązania, wśród nich instalacje fotowoltaiczne, oczyszczacze powietrza w każdym mieszkaniu czy wypożyczalnie pojazdów elektrycznych, rowerów, stacje do ładowania aut elektrycznych. 

Takie udogodnienia zastosowane będą także w łódzkiej inwestycji Okam - Strefa PROGRESS, w której znajdzie się m.in. wewnętrzne patio, panele fotowoltaiczne, wypożyczalnia hulajnóg, pojazdów elektrycznych i rowerów czy gniazda do ładowania urządzeń mobilnych w ławkach na dziedzińcu. 

W naszych inwestycjach dbamy również o aspekt zieleni poprzez pozostawianie istniejących czy tworzenie nowych pasów zieleni, skwerów lub patio w częściach wspólnych, a także oferując jak najwięcej mieszkań z przylegającymi do nich ogródkami. 

W ramach zrównoważonych budynków tworzymy na przykład przestrzenie do co-workingu, kluby malucha czy mieszkańca, siłownie.
Jeśli chodzi o pozostałe elementy ESG, to nieustannie dbamy o przejrzystość działania, a duże znaczenie mają dla nas relacje zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz firmy. Dbamy o pracowników, wielu z nich związanych jest z firmą od początku jej istnienia. Współpracujemy również ze społecznościami lokalnymi, wśród których jesteśmy obecni. W ramach potrzeb, przy planowaniu inwestycji prowadzimy dialogi z zainteresowanymi podmiotami, wsłuchujemy się w ich głosy. 

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Jako jeden z pierwszych deweloperów w Polsce ogłosiliśmy strategię ESG. Zawarliśmy i opisaliśmy w niej  3 programy, które dodatkowo powiązaliśmy z celami zrównoważonego rozwoju zdefiniowanymi przez ONZ. 

Podjęliśmy decyzję o przejściu w procesach budowlanych w 100 proc. na energię ze źródeł odnawialnych do końca 2024 roku. Zamierzamy to osiągnąć uwzględniając w procesie zakupowym energii dostawców z jak największym udziałem energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, a od 2024 roku, tylko i wyłącznie energii „zielonej”. Już od lat w naszych budynkach można znaleźć panele fotowoltaiczne, oświetlenie LED, ona trzyszybowe, czujniki ruchu, sterowanie pogodowe czy technologię smart house w mieszkaniach. 

Do końca kwietnia 2022 roku planujemy opublikować pierwszy raport Robyg ESG, gdzie dane przedstawimy zgodnie z metodologa GRI. Taki sposób raportowania ma na celu zwiększenie przejrzystości i rozliczalności wyników ekonomicznych, środowiskowych i społecznych oraz zapewniają wszystkim firmom i organizacjom kompleksowe ramy raportowania zrównoważonego rozwoju. Firma zamierza także przystąpić do The United Nations Global Compact (UNGC).  

Za pośrednictwem Anny Wojciechowskiej, jednego z 17 ambasadorów Europejskiego Paktu Klimatycznego, – Head of ESG w Robyg przystępujemy do Europejskiego Paktu Klimatycznego jako jedyny polski deweloper.  

Bezpośrednią korzyścią dla klientów w tym wypadku będzie zmiana miksu energetycznego budynku a tym samym zmniejszenie kosztów jego utrzymania. W wymiarze społecznym mamy ambicję, aby w sektorze budowlanym stać się pracodawcą pierwszego wyboru, który przyciąga i rozwija swoich pracowników.  

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Prowadzimy biznes z poszanowaniem planety, tworząc przyjazne dla mieszkańców, samowystarczalne osiedla oraz wspierając lokalne społeczności. Klienci jeszcze mocniej doceniają teraz zielone otoczenie, dlatego w naszych inwestycjach priorytetem są właśnie tereny rekreacyjne – parki, zielone pasaże, skwery. W inwestycjach Zielono Mi na Dolnym Mokotowie oraz Wilanów Tulip zaprojektowaliśmy wewnętrzne ogrody, w Mieście Moim Pasaż Wisła ze strefami aktywności dla mieszkańców, a w Ursusie bulwar. W obrębie naszych inwestycji powstają kluby malucha, przedszkola, czy żłobki. W ramach naszych osiedli projektujemy także liczne przestrzenie usługowe.  

Adaptujemy inwestycje do zmian klimatu. Zbieramy deszczówkę i ją retencjonujemy, staramy się jak najmniej betonować, a jak najwięcej ścieżek tworzyć w formie biologicznie czynnej. W naszych projektach wdrażane są rozwiązania ekologiczne, co podnosi komfort życia mieszkańców, a jednocześnie pozwala osiągnąć jak najwyższą efektywność energetyczną budynków. Wspieramy zdrową mobilność, w inwestycjach powstają wiaty rowerowe, stojaki lub rowerownie. Projektujemy zielone dachy i ściany.

Wspieramy także lokalne społeczności. Realizujemy projekty drogowe, place miejskie oraz przestrzenie pod przyszłe miejsca kultury. 
Firma tworzy przyjazne miejsce pracy. Nasi pracownicy korzystają z pakietu szkoleń oraz licznych benefitów, co sprawia, że średni staż pracy w naszej firmie wynosi ponad 5 lat, a 20 proc. pracowników jest zatrudnionych dłużej niż 10 lat. Stawiamy też na równość płci. Nasze działania od lat konsekwentnie zmierzają w kierunku strategii ESG. 

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Klienci pozytywnie odbierają wszelkie proekologiczne rozwiązania. Nasze inwestycje nie mają certyfikatów, ale wiele rozwiązań które są objęte certyfikatami. Uzyskanie certyfikatu to dodatkowy koszt, który podniósłby cenę mieszkania więc na razie nie decydujemy się na certyfikowanie inwestycji. W gdańskiej inwestycji przy Cedrowej pozostaliśmy maksymalnie dużo zastanego drzewostanu, ruch samochodowy został wyłączony na obrzeża osiedla, tak żeby jak najwięcej mieszkań miało widok na zieleń. Dbamy o faune i florę na terenie inwestycji. Wszystkie mieszkania mają świadectwa energetyczne, budynki są realizowane ze zdrowych, atestowanych materiałów. Projekty mieszkań są tworzone tak, aby zapewniały maksymalny dostęp światła słonecznego. Teren osiedla jest pełen zieleni i miejsc do odpoczynku i rekreacji.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home 

Koncepcja zrównoważonego rozwoju biznesu ESG zakłada, że przedsiębiorstwo nie powinno troszczyć się tylko i wyłącznie o swój interes ekonomiczny. Biznes powinien przynosić szeroko pojęte korzyści wszystkim interesariuszom, społecznościom lokalnym i środowisku. Ta definicja jest wpisana w nasze DNA. Budujemy nie tylko mieszkania, ale tworzymy i kreujemy całą przestrzeń. Moglibyśmy trzymać się rynkowych standardów i wiele zaoszczędzilibyśmy. Ale chcemy podnosić standardy. Dlatego wdrażamy rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną czy polepszające komfort życia mieszkańców.  

Janusz Miller, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Home Invest 

Nasze społeczeństwo stara się być coraz bardziej eko, stąd wszelkie rozwiązania, które mogą podnieść komfort mieszkańców oraz efektywność energetyczną budynków czy też mieć pozytywny wpływ na środowisko są obecnie pożądane. Wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom klientów przy realizacji inwestycji. Szczególnie, że klienci są bardziej świadomi i interesuję się tymi aspektami. Realizujemy nasze inwestycji zgodnie z normami, a także staramy się wprowadzać nowe rozwiązania, wpływające pozytywnie na komfort mieszkańców oraz środowisko.

Agata Zambrzycka, dyrektor ds. Relacji z Klientem w Aria Development

Obecnie w standardzie naszych realizacji klienci otrzymują pakiet Aria Eco Smart, w ramach którego części wspólne osiedla zasila zielona energia z paneli fotowoltaicznych, a wszystkie mieszkania zostają wyposażone w system inteligentnego domu Fibaro. Jesteśmy zainteresowani uzyskaniem certyfikacji BREEAM w planowanych osiedlach, żeby potwierdzić naszą chęć realizacji zrównoważonych projektów deweloperskich ze szczególnym uwzględnieniem ochrony środowiska naturalnego.

Jarosław Kozak, prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa

Ekologia ma dla nas ogromne znaczenie. Już na etapie planowania inwestycji staramy się maksymalnie wykorzystać prośrodowiskowe rozwiązania. Mieszkania budujemy tak, aby były przyjazne, zarówno dla potencjalnych mieszkańców, jak i otoczenia. To wszystko ma za zadanie nie tylko podnieść komfort, ale także i ułatwić życie – w niekoniecznie widoczny „gołym okiem” sposób. Ekologiczna świadomość kupujących sukcesywnie wzrasta, więc nie możemy obok tego przechodzić obojętnie.

Otrzymanie certyfikatów potwierdzających nasze proekologiczne podejście jest także dla nas bardzo istotne. Dlatego każdy nasz biurowiec jest dostosowany do wymagań środowiskowych, a co za tym idzie ma także odpowiedni dokument poświadczający zastosowanie w nim proekologicznych rozwiązań.

Bartłomiej Mandryga, kierownik działu sprzedaży i marketingu PCG S.A.

Klienci, szczególnie osoby do 35-40 roku życia zwracają coraz większą uwagę na aspekty ekologiczne przy zakupie nieruchomości, choć interesują ich przede wszystkim konkretne rozwiązania wpływające na ich rachunki. 

W najnowszych inwestycjach w standardzie oferujemy przygotowanie mieszkania pod instalację systemu smart home z możliwością zakupu wybranego pakietu rozwiązań. W osiedlach premium, jak Victoria Apartments w Szczecinie takie udogodnienia klienci mają w standardzie zakupu apartamentu. Dzięki temu w każdym mieszkaniu można za pomocą smartfonu sterować ogrzewaniem i oświetleniem sufitowym oraz wideodomofonem, co pozwala zmniejszyć zużycie energii i ciepła.

Nasze inwestycje zawsze spełniają wszystkie normy energetyczne i ekologiczne, stosujemy wysokiej jakości materiały, nie ograniczając się do najniższych parametrów wymaganych przepisami. Kompleksowo planujemy budowę każdej inwestycji, by nie tylko w pojedynczych aspektach, ale też w całości była możliwie najefektywniejsza energetycznie, pełna zieleni i przyjazna dla mieszkańców.

Marcin Żurek, dyrektor działu inwestycji w Nickel Development

Zasady znane jako ESG były obecne w naszej firmie jeszcze zanim takie nazewnictwo stało się popularne. Szczególnie widoczny jest aspekt społeczny naszej działalności, który przejawia się wkładem w rozbudowę szeroko pojętej infrastruktury technicznej i drogowej w lokalizacjach, gdzie powstają nasze inwestycje. Bardzo wyrazistymi przykładami takich działań są budowa drogi sąsiadującej z Osiedlem Botaniczna, a także budowa nowego układu drogowego na Osiedlu Stary Strzeszyn w Poznaniu. 

W obszarze ładu środowiskowego mamy na koncie słynną budowę schronu dla nietoperzy, która towarzyszyła inwestycji Warzelnia. Dowodem sukcesu tego działania jest jego obecne zasiedlenie przez aż sześć gatunków nietoperzy. Korzystaliśmy z tych doświadczeń przy budowie schronienia dla tych latających ssaków również na Starym Strzeszynie, gdzie pierwsze zimowania odbędą się już w tym roku. 
Ład korporacyjny wyraża się u nas transparentnymi procesami, opierającymi się na czytelnych zasadach oraz klarownie opisanych kompetencjach.

W zakresie rozwiązań podnoszących komfort mieszkańców oraz związanych z efektywnością energetyczną budynków ustawodawca od zeszłego roku nałożył na wszystkich deweloperów dość restrykcyjne przepisy, których przestrzeganie jest już w obecnych warunkach sporym wyzwaniem, biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku materiałów budowlanych i urządzeń związanych z szeroko pojętą energią. Mimo to, staramy się w przygotowywanych aktualnie projektach wprowadzić jako dodatkową opcję rozwiązania z obszaru energetyki odnawialnej nawiązujące do idei prosumenta. Analizujemy i rozważamy możliwość wprowadzenia w przyszłych realizacjach także systemów holistycznej optymalizacji zużycia energii w skali całych budynków. Nie zastanawialiśmy się dotąd  nad certyfikatami ekologicznymi dla budynków, bowiem klienci byli bardziej zainteresowani konkretnymi systemami i rozwiązaniami stosowanymi w ich przyszłych mieszkaniach.

Joanna Janowicz, dyrektor zarządzająca w firmie Constructa Plus 

Mimo, że dopiero rozważamy raportowanie zintegrowane, to zasady związane z ESG są u nas realizowane już od wielu lat. W obszarze korporacyjnym przejawia się to płaską strukturą i inkluzywnością. Od wielu lat mamy w zespole osoby z niepełnosprawnościami. W obszarze społecznym – coraz szerzej zakrojoną współpracą z organizacjami ekonomii społecznej, głównie ze spółdzielniami socjalnymi. A w aspekcie środowiskowym – realizacjami o 100-proc. retencji wody opadowej w niedawno zakończonej inwestycji Winiarska 40 w Poznaniu, czy obecnością zieleni na dachach oraz elewacjach. 

Jesteśmy zainteresowani realizacją budynków o niskim zapotrzebowaniu na energię, ale bardziej ze względów praktycznych niż związanych z pozyskiwaniem certyfikatów. Zależy nam na stworzeniu w Poznaniu atrakcyjnej propozycji budynku mieszkalno-usługowego, który będzie alternatywą dla oferty dużych deweloperów budujących pod najem. Oprócz rozwiązań bazujących na pompach ciepła, które wspierać będą dostawę ciepła z miejskiego systemu, planujemy tam również instalację wykorzystującą wodę szarą oraz pozyskującą energię ze źródeł odnawialnych. Całość ma zostać uzupełniona inteligentnym oprogramowaniem umożliwiającym precyzyjną analizę funkcjonowania budynków i jego mieszkańców, co z kolei umożliwi ekonomiczne planowanie dostaw i zużycia mediów. 
W przypadku naszych klientów, przynajmniej 6 z 10 zadaje pytanie o koszty eksploatacji, szczególnie w zakresie ogrzewania i od niedawna – chłodzenia. W ostatnim czasie wielu klientów obawia się kosztów zużycia gazu, jednak wiele lokalizacji nie pozostawia wyboru co do typu ogrzewania.